Bir Kadınla Röportaj

8 MART DÜNYA EMEKCI KADINLAR GÜNÜ icin bir bayan arkadasimizla , hem sistemin , hem de yörenin töre baskisini , gelenek ve görenek baskisini , erkek baskisini yasamis bir KÜRT arkadasimizla yaptigimiz ropörtaji sizlerle paylasiyoruz…

GÜNES- Merhaba Fahriye arkadas , bize biraz kendinden bahsedermisin ?

FAHRIYE- Adim, Fahriye Kaya. 1965 yilinda , Diyarbakir-Silvan`da dogmus, kürt bir ailenin yedi cocugundan biriyim. Dogal olarak evde kürtce konusuluyordu. Kötü olan ise kiz oldugum icin babam beni okula göndermedi. Yani ben okur-yazar degilim. Oysa ben okula gitmeyi cok istemistim. Töreler böyleydi. Kiz cocuklar okula gitmezdi. Erkenden evlendirilirdi. Bu yalniz benim aileme ait bir durum degil tabi her aile böyleydi. Kiz cocuklari disari cikarsa , okula giderse erkekler tarafindan hakarete ugrarlar , tecavüze ugrarlar diye kizlar okula gönderilmezdi.

GÜNES- Sen kac yasinda evlendin ?

FAHRIYE- Ben evlendigimde onalti yasindaydim. Esim benden büyüktü. Istemedim , hic istemedim ama beni dinleyen olmadi. Bana soran olmadi. Annem de istememisti ama babam zorla verdi beni.
Karsi koyamazsin cünkü ayip. Töreler var , onlara uymak zorundasin. Ne kadar zor degil mi ? Insansin ve senin istegin disinda , senin hakkinda kararlar veriliyor.

GÜNES- Peki nasil anlastin esinle ? Daha dogrusu anlasabildin mi ? Hem yasin kücük , hem de istemiyorsun. Yani gönüllü degilsin. Zor olmadi mi ?

FAHRIYE- Zor olmaz mi ? Hem nasil zor ! Bir kere evlilige hazir degilsin , cocuksun. Bir evin , bir ailenin sorumlulugunu tasiyacak durumda degilsin. Ne bedenen , ne de beynen. Bilmiyorsun ve bilmedigin , yapamadigin hersey icin dayak yiyorsun. Eziyet cekiyorsun. Bu sadece bana uygulanan bir olay degil, yöremizde her kadina her kiza uygulanan bir olay. Öyleki sikayet edemezsin cünkü normal görülen bir durum halina gelmis.
Bunlardan baska , mesela benim esim cok kiskancti . Disari cikmami , yüzümü , sacimi birisinin görmesini istemezdi ve bu yüzden beni döverdi. Kadin resmen bir köle. Ne söylenirse ona uymak zorunda. Yoksa , dövülür , sövülür , öldürülür. Kimse de bunu neden yaptin demez , dövenden hesap sormaz.
Bak birsey daha anlatayim. ( gülerek ) Ben evlendim dört yil cocugum olmadi. Nedenini bilmiyorum. Kocam hemen benim üstüme evlenmeye kalkti. Kuma getirmek istedi. Neyse ki ben tam da o arada hamile kaldim. Yani , düsünebiliyormusun kadinsin ama insan degilsin. Senin fikrini soran yok. Erkek kendisi uygun gördügünü yapar , senin itiraz etme , fikir beyan etme hakkin yok.

( Burada Fahriye ye bu eziyet isini biraz detayli analtmasini rica ettim ama o anlatmak istemedi ve israr etmemem icin de ricada bulundu.Ben de onu kirmadim .)

Bu konuyla ilgili unutamadigim bir olayi anlatmak istiyorum.
Bir arkadasim vardi , öksüz ve yetim büyüdü. Yasli bir babaannesi vardi o büyüttü. Bu arkadasimi onbes yasinda evlendirdiler. Yedi aylik hamileyken kocasinin ailesi onu daga götürüp bebegiyle birlikte öldürdü ve uzak bir dereye attilar ki kimse görmesin. Neden olarak ta ” bir baska erkekle kacti ” dediler. Oysa arkadasim hamileydi ve böyle birsey yapmasi olanaksizdi.
Simdi , kadinlara yapilan eziyeti ve uygulanan baskiyi daha iyi anliyorsun saniyorum.

GÜNES- Peki Fahriye sence bütün bu olumsuzluklarin nedeni nedir ? Neden hep kadinlar hakarete , eziyete maruz kaliyor ? Bu durumdan kurtulmanin bir yolu var mi ? Sen ne düsünüyordun bu konuda ?

FAHRIYE- Tabi ki var. Mesela simdilerde bu baskilar , öldürme olaylari , töre cinayetleri biraz daha azalmis durumda bana göre. Bizim oralarda insanlar cahildi. Erkeklerin okuma – yazma bileni de azdi. Cehalet coktu. Simdi kizlarda okuyor. Biraz daha rahat hareket edebiliyorlar. Bizde asiretler var. Asiret gelenegi var , töreleri var. Eskiden mutlaka töre ve geleneklere uymak gerekiyordu. Simdi biraz daha iyi.
Ama bence kadinlarda mücadele etmeliler. Okumak icin , kadin haklari icin , yani kendi haklari icin mücadele etmeliler. Korkmamalilar. O zaman cocuktuk , cahildik düsünemiyorduk. Ama artik cok sey ögrendik. Kadin da bir insan . Dayak yemeyi hak etmiyor. Erkekler gibi onunda haklari var. Esit yasama hakkina sahip.
Tabi bu durum birazda ülkemizde ki sisteme bagli diye düsünüyorum. Cünkü , devlet biz kürtlere karsi hizbullahi yaratti. Hizbullah o dönem cok insani öldürdü. Sadece benim ailemden 35 kisi faili mechul bir sekilde yok oldu.
Hizbullah benim esimi de cok rahazsiz etti. Esim , hizbullahin bana ve cocuklarimiza zarar vermesinden cok endiseliydi ve bu yüzden kalp krizi gecirerek genc yasta öldü. Esimin ölümünden sonra yasam benim icin daha da zor oldu. Dul kalmistim ve sanki bu büyük bir suc gibiydi bizim yörede. Her hareketin baskalari tarafindan izlenirdi ve senin hakkinda hüküm verilirdi. Kardesin de olsa bir erkekle konusamazdin , adin kötü kadina cikardi. Sokakta yürürken saga- sola bakamazdin. Güzel bir elbise giyemezdin , güzel bir basörtüsü örtemezdin.
Bütün bunlara ragmen cocuklarimi büyütmek ve okutmak icin calistim. Evde dikis diktim.

GÜNES- Isvicre`ye ne zaman geldin ?

FAHRIYE- Buraya 2003 te geldim. Bu kadinlarla bizim kadinlarimizi mukayese ediyorum her zaman ve bizim kadinlarimizin cok mücedele etmeleri gerekitigine inaniyorum. Cok okumaliyiz , ögrenmeliyiz ve birlikte mücadele etmeliyiz. Erkeklerimize de kadinlara hakaret etmemeleri gerektigini ögretmeliyiz. Cünkü biz ayni zamanda anneyizde. Her anne erkek cocuguna önce kadinin insan oldugunu ve erkekler kadar esit haklara sahip oldugunu ögretmeli. Cünkü kadin ayni zamanda ögretmende. Her ögretmen ögrencilerine kadinin insan oldugunu ve esit haklara sahip oldugunu ögretmeli.
Baska yolu yok gibi geliyor bana. Bütün dünya kadinlari mücadele etmeli. Dayanisma icinde olmali diye düsünüyorum. Cünkü Dünyada erkek egemen bir sistem var. Erkek hakimiyeti var. Buna karsi mücadele edilmeli. Tabi bu hakli mücadelede kadinlar bilincli erkek unsurlarla da dayanisma icinde olmalidirlar.

GÜNES- Fahriye arkadas, biliyorsun 8 Mart Dünya Emekci Kadinlar Günü kutlaniyor. Bu konuda neler söylemek istersin ?

FAHRIYE- Bana göre kadinlar esit haklara , esit yasam sartlarina kavusmadigi sürece kadinlar gününden bahsetmek dogru olmaz. Sana bir cok sey anlattim. Yasantimdan bahsettim. Genel anlamda ülkemizdeki kadin yasamindan bahsettim. Bunlari kadin olarak hala yasiyoruz. Azalmis olabilir ama yok olmamis. Dünyanin hemen her tarafinda da kadinlar ayni zulme belki daha da fazlasina maruz kaliyorlar. Hergün onlarca kadin öldürülüyor. Cocuklara tecavüz ediliyor. Bütün bunlar son bulana kadar mücadele etmeliyiz. Ancak o zaman kadinlar günü kutlanir diyorum.

GÜNES- Fahriye arkadas sana cok tesekkür ederim. Söylesimizi bitiriyoruz. Son olarak neler söyleyeceksin ?

FAHRIYE- Ben tesekkür ederim. 8 Mart Dünya Emekci Kadinlar Günü büyük mücadelelere vesile olsun diyorum. Bu anlamda Dünya Emekci Kadinlarinin mücadelelerini kutluyorum , basarilar diliyorum. Ve diyorum ki ;

KADINLAR KATILMADAN DEVRIM OLMAZ , DEVRIM OLMADAN DA KADINLARIN KURTULUSU SAGLANAMAZ.

Röportaj: Günes Uzun

1471 kez okundu.