Tehdit mektupları

Almanya’da Irkçı Nasyonal Sosyalist Yeraltı Örgütü (NSU) üyelerinin 2000-2007 arasında işlediği cinayetler Kasım 2011’de ortaya çıkana kadar yıllarca aydınlatılamadı. Kurbanların sekizi Türkiye kökenli, biri Yunan ve biri de Alman polisti. Irkçılık her gün kendini gösteriyor. En yeni örnek, muhtemelen Hessen polisinin çevrelerinden ırkçı hakaret içeren tehdit mektupları alan NSU davasında kurbanlardan Enver Şimşek ailesinin avukatı Seda Başay-Yıldız. Kendisine tehdit içeren mektuplar gönderilip mektupların “NSU 2.0” ile imzalandığı görüldü.

Hayal kırıklığı

NSU Üyelerin ikisi intihar etti, üçüncü baş fail Beate Zschäpe ise uzun süre yargılandı. Mahkeme süresince şahitler dinlendi ama olayın arka perdesi tam olarak aydınlatılmadığına dikkat çeken kurbanların yakınları memnun kalmadı. Hatta şahitlerin bazıları bu süreçte öldü,Temmuz 2018’de Zschäpe ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Mağdurların aileleri, Münih’teki uzun süren sürecin sona ermesinden sonra hala hayal kırıklığına uğramaktadır. Çok az mahkeme, cinayetlerin arka planını ele aldı.

Yeterince araştırılmadı

Süleyman Taşköprü’nün kardeşi Osman Taşköprü, 27 Haziran 2001 tarihinde Hamburg’daki bakkal dükkanında çekilmiş, suçun suç ortağı ve destekçileri hakkında bir filmde bulundu ve Hamburg kentinin arka planın aydınlatılmasındaki ilgisinin yetersizliğini eleştirdi. Diğer kentlerde mecliste araştırma komisyonu kurulurken, Hamburg tek eyalet olarak araştırma komisyonu oluşturup cinayetlerin tam arka planını araştırmadığı dikkat çekti ve eleştirildi.

Üç Ailenin hikayesi

Oyuncular İdil Üner, Elisabeth Pleß, Vanida Karun ve kabare sanatçısı Aydın Işık, NSU cinayetleri ile yakın akrabalarını kaybeden üç ailenin hikayelerini anlatıyor: Enver Şimşek Eylül 2000’de Nürnberg’de, Mehmet Kubaşık 4 Nisan 2006’da Dortmund Nordstadt’ta, Halit Yozgat, Kassel’deki internet kafesinde. Oyuncuların metinleri Şimşek ve Kubaşık’ın dulları ve 21 yaşındaki Yozgat’ın ebeveynleriyle yapılan görüşmelere dayanıyor.

Öfke ve duygu aynı anda

“İnsan Hakları Sahnesi” direktörü Michael Ruf, bu hikayeleri kısalttı ve yoğunlaştırdı. Akşam girişinde “Biz gerçek edebiyat tiyatrosu yapıyoruz” diyor. Oyuncular sadece kurbanların yerine geçiyor. Bu, akşama inanılmaz olaylar için gerekli görünen bir tarafsızlık verir. Hiçbir akraba, gözyaşlarına boğulmadan veya öfkesini atmadan olayları tanımlayamaz denildi. Salonu dolduran izleyicilerin bazıları öfke ve derin duyguyu aynı anda yaşadı.
Olayı saptırdılar

NSU cinayeti kurban yakınları, Böhnhardt, Mundlos ve Tschaepe’nin tek başına işlerden sorumlu olduğuna inanmadıklarını dile getirirken, ölenleri kara para aklama, kaçakçılık, uyuşturucu kaçakçılığı gibi farklı suçları öne sürerek olayı saptırmaya çalıştıkları mesajı verdiler. Halit Yozgat’ın babası. Aileler de Şansölye Angela Merkel tarafından hayal kırıklığına uğradı. Cinayetleri netleştirmek, destekçileri bulmak ve tüm failleri adil cezalarına çarptırmak için söz verdi. Ancak Münih denemesinde arka plan tartışılmadığını belirtti.

Yaralar kanadı

“NSU Monologları” aynı zamanda rahatsız edici bir hatıra ve önemli bir hatırlatıcıdır. 1992’de Mölln’deki iki Türk aileye, sığınma evi Halskestraße 1980’de ve 1982’de St Pauli’deki yabancı düşmanlığı protesto etmekle gelen ve 1982’de St. Pauli’deki yabancı düşmanlığına karşı çıkan yazar Semra Ertan’da ırkçı suikast girişimini hatırlatıyor. Ayrıca Ramazan Avcı gibi cinayete kurban gidenler hatırlanarak tekrar yaralar kanadı ve ırkçılığın biran önce son bulması gerektiğinin altı tekrar tekrar çizildi.

Emine SONUGÜR / HAMBURG