Avrupa Sürgünleri Avrupa Sürgünleri Meclisi web sitesi
Doğan Özgüden
Türkiye’nin sürgüne mahkum ettiği değerli insanlarımızdan Prof. Fahrettin Petek’i 6 yıl önce, 24 Aralık 2010 günü kaybetmiştik. Paris’te tedavi gördüğü Paul Brousse Hastanesi’nde 88 yaşında hayata gözlerini yuman Petek, sadece uluslararasi üne sahip bir bilimadamı değil, aynızamanda tüm ömrünü özgürlük ve sosyalizm uğrunda mücadeleye adamış örnek bir devrimciydi.
Fahrettin Petek Rumeli göçmeni bir ailenin çocuğu olarak 1 Mart 1922 tarihinde İstanbul Eyüp Sultan semtinde doğdu. Üç yaşındayken Mübadele Kanunu uyarınca babası Eczacı Avni Hilmi Bey ve annesi Nebile Hanım’la birlikte Bergama’ya taşındı. İlk ve ortaokulu Bergama’da bitirdi.
O dönemde kazalarda lisenin olmamasından dolayı lise tahsilini ikinci sınıfa kadar İzmir Atatürk Erkek Lisesi’nde ve son iki sınıfını İstanbul Erkek Lisesi’nde tamamladı.
1942’de İstanbul Eczacılık Fakültesi’nde okurken sosyalist mücadeleye katılarak Türkiye Emekçi Köylü Partisi’nin kuruluşunda aktif rol oynadı. Bu okulu bitirdikten sonra babasının ölümü üzerine Bergama’da Avni Hilmi Eczanesi’nin başına geçti. Yörede sürdürdüğü TEKP ve TKP’yi örgütlenme çalışmaları nedeniyle uğradığı tehdit ve baskılar üzerine siyasal sürgün olarak 1949’da Paris’e gitmek zorunda kaldı.
Eşi Neriman Petek ve kızı Gaye Petek’le Paris’te çok zor sürgün koşullarında yaşayan Fahrettin Petek, siyasal mücadelesini Paris’te de İleri Jön Türkler Örgütü ve Fransız Komünist Partisi saflarında sürdürürken doktorasını yaptı, ardından Ulusal Bilimsel Araştırmalar Merkezi (CNRS)’te araştırmacı olarak çalışmağa basladı.
Petek ve ailesi zor sürgün koşullarında yaşamalarına rağmen daha sonra Paris’e gelen birçok siyasal sürgüne ya da sanatçıya kucak açtı, yardımcı oldu.
Moleküler biyoloji alanında birçok uluslararası toplantılara tebliğler sunan Prof. Petek 1985 yılında CNRS’ten emekliye ayrılmasına rağmen bilimsel çalışmalarını Vietnam, Kamboçya, Tayland gibi Uzakdoğu ülkelerinde Fransız Hükümeti ve Birleşmiş Milletler adına konferanslar vererek sürdürdü.
Petek siyasal tutumundan dolayı Türk vatandaşlığından atılmış, Türkiye’yi 40 yıl aradan sonra ancak 1989’da Fransız vatandaşlığını aldıktan sonra tekrar görebilmişti.
Ünlü Père Lachaise mezarlığındaki cenaze töreninden sonra Petek’in külleri kısmen İstanbul Boğazı’nın sularına, kısmen de çok sevdiği Normandie sahilinden okyanusun sularına serpildi.
FOTOĞRAFLAR: 1971 darbesinden sonra sürgünün iki farklı kuşağından Fahrettin Petek ve Doğan Özgüden’in Paris’te ilk buluşmaları (1972); 12 Eylül darbesinden bir ay önce Petek ve Özgüden Normandie sahilinde (1980); Petek ve kızı sosyolog Gaye Petek bir yılbaşı gecesi Özgüden’lerin Brüksel’deki evlerinde (1983)
351 kez okundu.
