Avrupa Sürgünleri Avrupa Sürgünleri Meclisi web sitesi
Fevzi Karadeniz
Üyeleri arasında uzun yıllar sürgünde yaşayan yazar, şair ve sanatçıların da bulunduğu ATYG, 4-5-6 Nisan tarihlerinde Brüksel ve Bruges şehirlerine bir gezi düzenledi.
Şiir, roman, öykü v.b. alanlarda kitapları ve çalışmaları olan yazarlarla, müzik, sinema, fotoğrafçılık, resim gibi sanat dallarında uğraşı içinde olanlar biraradaydı.
3 aylık periyotlarla ve herbiri iki gün süren edebiyat-sanat gündemli çalışmalarından farklı olarak bu kez ATYG’nin programı Gezi ağırlıklıydı. Geziyi Belçika üyeleri organize etmişti.
1. ve 2. gün Büyük Meydan, Kraliyet Sarayı, Bira Müzesi, İşeyen çocuk heykeli, Bazilika, ATOMIUM, Sablon Meydanı, Çin ve Japon evleri gibi yerler gezildi. Gidilemeyen veya gidilip de içeri girilemeyen yerler hakkında detaylı bilgiler alındı.
2. günün akşamındaki yemek ve eğlence için Çağdaş Dernekler Federasyonu ayarlanmıştı.Organizasyonda yer alan bir arkadaşın önerisi üzerine. Bazılarımızın tereddütleri oldu ama, bize iyi bir konukseverlik gösterildi 45-50 kişi kadardık. Aramızda saz-söz ustaları vardı. Gitar, mızıka, keman çalındı ve şairler söz aldı. Kendilerinden, Nazım’dan, Ahmed Arif’ten, Melih Cevdet’ten şiirler okudular.
Bileşimimiz oldukça renkliydi. 18′li gençler, 70′li delikanlılar, kadın-erkek biraradaydık. Almanya’dan, Belçika’dan, Hollanda’dan, Fransa’dan, Türkiye’den katılanlar vardı. Edebiyat-sanatla ilgilenenlerin asıl
veya yan meslekleri de vardı: Öğretmen, Pedagog, Sosyal danışman, Gazeteci, Avukat, İşletmeci, Yayıncı, Çevirmen, Fabrika işçisi v.b..
Almanya’da, Belçika’da doğup büyüyenler… Köken olarak İstanbul, Konya, Denizli, Diyarbakır, Elazığ, Dersim, Afyon, Sinop, Malatya, Adana, Artvin ve daha başka şehirlerden arkadaşlar..
Kültür insanlarının ortamını şehirleriyle adlandırmak yadırganabilir ama Türkiye’de Yerel Seçimler henüz sonuçlanmıştı, şehirler günceldi. Ve biz Belçikadaydık: Valonların, Flamanların ülkesinde. Her birinin ayrı Meclisleri, Bakanlar Konseyi vardı. Cadde isimleri iki dilde yazılıydı.
Dahası gecemizde birkez daha gördük ki, yerellik, çokdillilik, çokkültürlülük bize ayrı bir zenginlik katıyor. Sadece demokrasi ve siyaset kültürümüze değil, bunlardan daha önemli olarak ruh ve duygu dünyamıza da. Nitekim Türkçe, Kürtçe (Zazaki, Kurmanci) Ermenice, Keldanice türküler okundu,ruhumuz şadoldu. Şiir okuyanlar, türkü söyleyenler, fıkra anlatanlar mikrofona çağrılıyordu. Sunucu, “….Şimdi aldığımız bir habere göre Kürdistan kuruldu. Haberi canlı bir tanık getirdi ve şu an aramızda” derken salonda hafif soğukluk yaşandı. Aslında fırtına kopmadıysa iyidir. Ne de olsa Çağdaş Dernekler Federasyonundayız. Derken sunucu tanığı çağırdı:
“Fevzi Karadeniz!…”
Alkışlar arasında mikrofona doğru giderken “Arkadaşlar telaşlanmayın, ben Fransa Kürdistanından geliyorum.” deyince, insan sıcağı gülüşmeler “soğuk hava” yla alay ediyordu. Gezimizin 3. günü Bruges’deydik.
Ortaçağ’dan kalma mimarisiyle, tarihin kokusu sinmiş, büyülü şehir. Bruges anlatılamaz, illa ki görmek gerekir. Buraya ikinci gelişim.Yazık, bu kez görmek istediğimi göremiyorum.
Onu 2 yıl önce Bruges’de tanıdım. Şengal’den (Kürtler ona Çîya ye Şengalê der.) Van’a, Van’dan Lice’ye , Lice’den Diyarbakır’a, oradan Marmaris’e, Marmaris’ten Belçika’ya, Brüges’e, 200 yıllık sürgün bir hayat. Bu sürgün hayatın belki de son tanığı.
Daha 30′lu yaşlardaydı, her diyarda canından bir parça bırakmıştı.
1915′te Van’da büyük annesini, 92′de Diyarbakır’da gözleri önünde katledilen annesini… Bruges’ deki küçücük mekanında kitaplara sığmaz hayatını anlatırken ağlıyordu. Boynunda satır yarası izi taşıyordu. Masasının çekmecesinde “Diclenin Havarı” kitabını gizliden okuyordu.
Diyarbakır Musevi’siydi. Adı Bedro’ydu.
Artık telefonları çalmıyordu, yerinde yeller esiyordu.
Zaten bütün sürgün hayatlar bütün sürgün hayatlar böyle başlıyor, böyle bitiyordu.
457 kez okundu.
